Tag Archives: ney
Değirmen’de “Ney”le gelen şifa
Değirmen’de “Ney”le gelen şifa
NİHAN YARKENT İNCE
Türkiye’nin ünlü Neyzen’i ve Müzikoterapi Uzmanı Kerem Tufan ile organik üretimin ilk başladığı
yerlerden olan Kuşadası’ndaki Değirmen Park’ın kurucusu Gürsel Tonbul’un yolu kesişti. Ortaya
otizmli çocuklar için “Neyzen Şifahanesi” çıktı. Dünyanın dört yanından gelen engelli çocuklar ile
Neyzen Şifahanesi, müzik terapi seansları ve ney meşklerine sahne oluyor. Tüm müzisyenlerin en zor
enstrüman dediği “ney” ile Kerem Tufan şifahenin kapılarını Yeni Asır’a açtı.
Dünyanın dört bir yanında Ney üflediniz. İlgi nasıldı?
Hz. Mevlana’nın doğduğu Afganistan’ın Belh şehri, Kabil, Şibirgan, Mezar-ı Şerif başta olmak üzere
dünya başkentlerinde ney üfleme şansına sahip oldum. Ünlü sanatçı Yıldız Kentler ile düet yaptım.
Ney, Allah kelamının, kullarına gizliden seslendiği, herkesin -maalesef- işitemediği, güzel gönüllere
temas eden bir habercidir. Bu yüzden ona duyulan ilgi, böyle değerlendirilmeli. Bugün sosyal
medyanın da katkısıyla Ney’e karşı yükselen bir ilgi olduğunu söyleyebilirim.
Müzik terapi olayı nasıl başladı?
Müzik terapi olayı ayrı bir hikaye. 2009 yılında İstanbul’da özel eğitim öğrencilerinin olduğu bir okulda
başladı bu yolculuk. Onların eğitimlerine, hayatlarına dokunabilmem için mesleğim olan müziğin
onların hayatlarına nasıl etki ettiğini araştırdım. Pedagojik formasyon etiğimini aldım.
Ancak bir ayağınız sürekli yurtdışındaydı. Kesin dönüş nasıl oldu?
Müzik terapisti olduktan sonra Londra’dan Türkiye’ye döndüm ve Kuşadası’na yerleştim. Sonra
engelliler köyünden haberdar oldum ve o mesleğimi icra edeceğim bir ortam olması için onlarla
tanışıp her hafta perşembe günü gönüllü olarak müzik terapi ve müzik derslerine gittim. Dr. Murat
Ulusoy’un desteğiyle öğrencilere bir piyano olduk. Okulu kurduk ve Eylül ayından Haziran ayına kadar
her hafta müzik terapi derslerini yürüttük.
Şifahane fikri nasıl oluştu?
Selçuklu ve Osmanlı’da Bimarhane ve Şifahand kültürü ruhsal hastalıkları tedavi edici bir unsur olarak
kullanılmıştır. Ney ve su sesi ile Türk müziği makamlarının frekansları bir çok hastalıklara deva
olmuştur. Kadim kültürümüze ait bu kıymetli ilim Batı’ya da ilham olmuş ve önemli gelişmelerle birlikte
Avrupa’da etkin bir bilim dalı olarak kabul gördü. 6 yıl önce böyle bir şifahaneyi hayal etmeye
başladım.
Hayalinizde neler vardı?
Özel gereksinimli çocukları, otizmli öğrencileri davet edebileceğim bir yer olsun diye hayal ediyordum.
Atların onlara çok iyi geldiğini bildiğim için, içinde bir kaç tane de atımız olsun diye düşünürdüm hep.
Onlarla müzik yapabileceğim taş binalar hayal ederdim. Değirmen Park’ın kurucusu Gürsel Tonbul bu
hayali gerçeğe dönüştürdü. Biliyorsunuz, burası 150 dönümlük bir çiftlik ve burayı ziyaret edip de
ağlayan bir tek çocuk göremezsiniz. Çocukların doğa ile başbaşa olduğu, atların, doğadaki diğer
canlıların olduğu bir ortam ve böylesine güzel bir yerde bir taş binayı bize tahsis etti.
Burada nasıl bir çalışma yapıyorsunuz.
Kadim kültürümüzün nadide enstrümanlarından biri olan ney sazının tanıtılması ve özel gereksinimli
bireylerin müzikle tedavi ve gelişmelerine yönelik akademik çalışmaların yürütüldüğü bir merkez
olarak tasarladık. Ülkemizin ve dünyanın dört bir yanından gelen davetli ve ziyaretçilerimiz için
haftanın belirli gün ve saatlerinde müzik terapi seansları ve ney meşkleri yapılıyor.
Nasıl bir eğitim alıyorlar?
Burası tesadüfen bize armağan değil. Bu kaderimizde varmış. Dünya üzerinde L hatlarına denk gelen
bir konumu var burasının. Bu bölgenin biyoenerjisi çok yüksek. Şifahane’nin inanılmaz bir enerjisi var.
İçeri girip ağlayan bir çocuğa daha hiç denk gelmedim. Herkesin huzur bulduğu bir yer. Ney sesi
zaten hepimizin kalbine dokunan bir ses. Müzik ve ney benim o çocuklarla iletişim kurmama kolaylık
sağlıyor. Bu sayede onların eğitimlerine ve sosyal hayatına katkıda bulunabileceğim profesyonel
müfredatımı uygulamakta zorlanmıyorum.
Hedefiniz nedir?
2009 yılında eğitim verdiğim okulda bir öğrencim vardı. Adı Ali Gürhan, o zamanlar 10 yaşındaydı.
Özel olarak ilgilendiğim bir öğrencim, Güzel Sanatları burslu kazandı. Kendisi otizmlidir. Şu an
profesyonel bir piyanist. Şifahane’nin açılışında İstanbul’dan geldi, bize eşlik etti. Onunla gurur
duyuyorum. Ömrümce Ali gibi bir kaç kişinin hayatında daha yer edebilirsem bu en büyük zenginliğim
olur.
Şifahanenin geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Ali örneğini bilen çok kişi çocuklarıyla buraya geliyor. Ücret talep etmiyoruz. Engelli bireyler toplu
olarak geliyor. Burası ekonomik kaygılarla açılmış bir yer değil. Daha sonra daha profesyonel olursak
belki değişim olur. Şuan burası buluşma noktamız. Gelen insanlar doğanın içinde kendilerini
seyrediyorlar, atların yakınında güzel bir binada, güzel müziklerin yapıldığı doğru frekansları
işitebildikleri, güzel vakit geçirebildikleri bir yer. Aileleri de çocuklar kadar psikolojik desteğe ihtiyaç
duyuyor. Yani onların varlığından haberdar olan ve kapılarını onlara sonuna kadar açan güzel
insanların olduğu bir yer burası. Gürsel Tonbul buranın kapılarını bize hiçbir beklentisi olmadan açtı.
Onların hassasiyetleri sayesinde bu güzellik yaşanıyor. Uzun vadeli bir oluşum olmasını istiyorum.
Kaliteli Ney Nasıl Anlaşılır?
Ney, Türk müziğinin en sevilen enstrümanlarından biridir. Ney çalmayı düşünenler için doğru bir ney seçimi yapmak oldukça önemlidir. Peki, kaliteli bir ney nasıl anlaşılır? İşte size ney seçerken dikkate almanız gereken ipuçları:
- Malzeme – Kaliteli bir ney, en iyi malzemelerden yapılmıştır. Genellikle neyler, kamıştan üretilir. Neyin kamışı, sesin kalitesi üzerinde büyük etkiye sahiptir. Kaliteli bir ney kamışı, dayanıklı, esnek ve iyi bir ses çıkarabilen özelliklere sahip olmalıdır. Ney satın alırken, üreticinin kullanılan malzemeler hakkında bilgi verdiğinden emin olun.
- İşçilik – Bir neyde işçilik çok önemlidir. Kaliteli bir ney, ustalar tarafından özenle yapılmış olmalıdır. Neyin ağızlık bölümü, deliklerin yerleşimi ve düzgünlüğü, nefes alış verişinin rahat olması gibi detaylara dikkat edilmelidir. İyi bir işçilik, neyin çalma kolaylığı ve sesin mükemmelliği üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.
- Ses Kalitesi – Neyin ses kalitesi, en önemli faktörlerden biridir. Kaliteli bir ney, berrak, zengin ve dengeli bir sese sahip olmalıdır. Neyi denemeden önce, birçok farklı ney çalmaya çalışın ve hangi neyin size en uygun sesi verdiğini keşfedin. İyi bir ney, doğru üflemelerde zengin tınılar üretmelidir. Eğer mümkünse, deneyimli bir ney ustasıyla da görüşerek tavsiyeler alabilirsiniz.
- Ustalık Seviyesi – Neyinizi çalmayı düşündüğünüz ustalık seviyesine göre seçmeniz önemlidir. Başlangıç seviyesindeyseniz, daha hafif ve kolay çalınabilir bir ney tercih etmek isteyebilirsiniz. Profesyonel bir oyuncuysanız, daha karmaşık ve profesyonel bir ney arayışında olabilirsiniz. Neyinize uygun bir seviye belirleyin ve buna göre seçim yapın.
- Referanslar ve Marka İtibarı – Ney satın alırken, referanslara ve üretici markanın itibarına dikkat edin. Güvenilir bir müzik enstrümanı mağazasından veya tanınmış bir ney üreticisinden alışveriş yapmak, size kaliteli ve sağlam bir ney sağlayacaktır. İyi bir marka, müşteri memnuniyeti ve uzun süreli kullanım için garanti sunabilir.
Sonuç olarak, kaliteli bir ney seçimi, müzikal deneyiminizi mükemmelleştirebilir. Malzeme kalitesi, işçilik, ses kalitesi ve üretici itibarı gibi faktörlere dikkat ederek doğru neyi bulabilirsiniz. Neyinizi özenle seçtiğinizde, size uzun yıllar boyunca keyifli bir çalma deneyimi sunacaktır.
Ney nasıl Ney olur?
Ege bölgesinde ‘’ Kargı’’, Yörenin ağzıyla ‘’Gağgı’’ olarak bilinir. Akdeniz bölgesinde ise ‘’Kamış’’. İngilizcede ‘’Reed’’ Farsçada ‘’Nay’’, Sümerler döneminde ‘’Na’’ olarak adlandırılmış. Ney enstrümanının ham maddesinin Türkçedeki adı Kamıştır. Ülkemizin yedi bölgesinde sadece Ege’de ve Akdeniz de karşılaşabileceğimiz bu Kamış türü; her ne kadar kökeninde aynı aileden olsa da sanıldığı gibi ‘’bambu’’ değildir. Kurutulmuş ve simetrik bir eşitlikte enstrüman formuna sokulmuş bir Neyin en önemli cevheri kamıştır. Bir kamışın Ney olabilmesi için boğum aralarının ortalama dört, beş parmak uzunluğunda olması gerekmektedir. Bu tür kamışlar genellikle denize, yahut bir akarsu yatağına yakın yerlerde görülür. Birbirine yakın, öbekler halinde büyürler. Toprağa düşen 3. Cemre ile filizlenirler. Yer altındaki su kaynağı sayesinde, hızlı sürede uzar ve yapraklanırlar, yemyeşil yaprakları ve İçi su dolu ince gövdesi ile boylanır ve büyür. Yaz ayları çok sıcak geçen bu bölgelerde, kamış 3 metreden, yerine göre 10 metreye kadar uzanır. Bu tür kargı kamışlarının en yüksekteki püsküllerine Tuğ denmektedir. Ege bölgesinde kolaylık ile karşılaşa bileceğiniz, boğumaralıkları 10 cm ‘in üzerinde olan kamışlar diğer kullanım alanları için değerlendirilmektedir. Her ne amaca hizmet edecekse, kamışlara, ekim ayına kadar dokunulmamalıdır. Ney olacak kamışlar büyük öbeklerin içinde adeta saklı bir cevher gibidir bunun için define avcıları gibi binlerce kamışın arasından sadece birkaç tane bulunan Ney yapılmaya uygun kamış aramak, tüm tanımları haklı çıkarmaktadır. Cevherden mücevhere dönüştürülecek olan Ney kamışı, usulünce ve doğru zamanda kesilmelidir. Sonraki ilk işlem; kamışın en az 1 yıl gölgede’ yukarıdan aşağıya doğru asılarak, gövdesindeki suyunu bırakmasını beklemektir. Kuruyan yapraklar kamışı kaplar onun için sıradaki diğer işlem kurumuş yaprakları soymaktır. Bu işlem esnasında marifet hiçbir surette kamışı yaralamamak üzerinde iz bırakmamaktır. Bir dal olarak kesilmiş kamış kuruduktan sonra nispeten eğilir onun için Ney formuna geçilen ilk kısım kamışı ısı yardımı ile doğrultmaktır Bu ustalık isteyen bir işlemdir. Sonrasında Ney olacak kamış ölçüleri hangi akortta Ney olacak ise, o ölçüde kesilmelidir. Bu işlem için oldukça ince bir testere kullanılmalıdır.9 boğum olma zorunluluğu Kamışın Ney olmasındaki en önemli özelliktir. Doğrultulmuş ve ölçülerine göre kesilmiş kamış için bir diğer etap ise içinin boşaltılması ve ses kutusunun açılmasıdır. Kamışın aşağıdan yukarıya sadece 8. Boğumuna kadar boşaltılması gerekir.Üstteki ilk boğumdan diğer boğuma geçen iç kısmın tam ortasına küçük bir yuvarlak delik açılır. Aritmetik hesaplarla yerleri belirlenmiş perde yerleri bir açkı aleti ile açılır. 9.mm çapında olması uygun görülür. Perdeler açıldıktan sonra 440hz deki evrensel La sesi esa alınıp ince ayarları yapılarak Akorda uygun hale getirilir Daha sonra, gümüşten yapılan Parazvaneleri, kamışın baş ve alt kısmına takılır. Torna marifeti olan ustalarca yapılan başpare ses kutusunun çap ölçülerine göre yapılır ve kamışla birleşerek ‘’Türki Ney’’ olma formuna ve niteliğine kavuşur. KEREM TUFAN 2023
Kamış ses verince NEY oldum sanır. İp gerilince YAY oldum sanır. Sarayda oturmakla padişah olmaz kişi. Aptal ata binince Bey oldum sanır. Türk Ata Sözü
NEY ENSTRUMANI NEDİR?
Ney; Farsçada kamış anlamına gelen Na ve Nay sözcüklerinden dilimize geçmiştir. Na demek; kamış
demek, Nay demek Ney demektir.
Kaynaklarda Ney´in tarihçesinin 5000 yıl öncesine gittiği kabul edilir. İlk örnek olarak ise Amerika’daki
Philadelphia Üniversitesi Müzesi’nde bulunan, Sümerlerin dinsel törenlerinde kullandığı düşünülen 5 tane
açılmış delikten ibaret nefesli saz sunulur. Fakat sergilenen bu enstrümana nefesli enstrümanların atası
demek daha uygun olacaktır. Dünyada Nay reed flute mizmar, naiu gibi isimler ile adlandırılmış farklı türde
ve farklı çalım tekniklerinde nefesli enstrümanlar mevcuttur.Ney; biçimi ismi ve icra tekniği ile tamamen
Türki bir enstrümandır.Tarihde Nay-i Türki ismi ile anılmıştır.Kadim kültürümüzde ilk icracıları ve kullanım
yerleri 13 yy a dayanmaktadır.
Tasavvuf felsefesi ise tüm dünyaya ışık saçan Hz Mevlana rubailerinde ve yazdığı mesnevi Şerifinin ilk 18
beyitinde Bişnev.. Dinle! Sözü ile mecazi bir manada dürüst ahlaklı ve doğru insan olabilme marifeti ile Ney
sazını özdeşleştirmiştir.Mevlana Celaledini Rumi ile Ney birbirine çıkan 2 yolda 1 olmak gibidir. Hz Mevlanayı
tanıyan Ney ile Neye gönül veren kişi ise muhakkak Hz Mevlanaya ulaşır.
Bu ne aşkın, bu ne derdin, bu ne mestin sesidir,
Bu ne tizin, bu ne evcin,bu ne pestin sesidir.
Bu ezelden geliyor, bezm-i elestin sesidir,
Bak neler söyletiyor Hazret-i Mevlanaye!…
-Yaman Dede