Ney nasıl Ney olur?

Ege bölgesinde ‘’ Kargı’’, Yörenin ağzıyla ‘’Gağgı’’ olarak bilinir. Akdeniz bölgesinde ise ‘’Kamış’’. İngilizcede ‘’Reed’’ Farsçada ‘’Nay’’, Sümerler döneminde ‘’Na’’ olarak adlandırılmış. Ney enstrümanının ham maddesinin Türkçedeki adı Kamıştır. Ülkemizin yedi bölgesinde sadece Ege’de ve Akdeniz de karşılaşabileceğimiz bu Kamış türü; her ne kadar kökeninde aynı aileden olsa da sanıldığı gibi ‘’bambu’’ değildir. Kurutulmuş ve simetrik bir eşitlikte enstrüman formuna sokulmuş bir Neyin en önemli cevheri kamıştır. Bir kamışın Ney olabilmesi için boğum aralarının ortalama dört, beş parmak uzunluğunda olması gerekmektedir. Bu tür kamışlar genellikle denize, yahut bir akarsu yatağına yakın yerlerde görülür. Birbirine yakın, öbekler halinde büyürler. Toprağa düşen 3. Cemre ile filizlenirler. Yer altındaki su kaynağı sayesinde, hızlı sürede uzar ve yapraklanırlar, yemyeşil yaprakları ve İçi su dolu ince gövdesi ile boylanır ve büyür. Yaz ayları çok sıcak geçen bu bölgelerde, kamış 3 metreden, yerine göre 10 metreye kadar uzanır. Bu tür kargı kamışlarının en yüksekteki püsküllerine Tuğ denmektedir. Ege bölgesinde kolaylık ile karşılaşa bileceğiniz, boğumaralıkları 10 cm ‘in üzerinde olan kamışlar diğer kullanım alanları için değerlendirilmektedir. Her ne amaca hizmet edecekse, kamışlara, ekim ayına kadar dokunulmamalıdır. Ney olacak kamışlar büyük öbeklerin içinde adeta saklı bir cevher gibidir bunun için define avcıları gibi binlerce kamışın arasından sadece birkaç tane bulunan Ney yapılmaya uygun kamış aramak, tüm tanımları haklı çıkarmaktadır. Cevherden mücevhere dönüştürülecek olan Ney kamışı, usulünce ve doğru zamanda kesilmelidir. Sonraki ilk işlem; kamışın en az 1 yıl gölgede’ yukarıdan aşağıya doğru asılarak, gövdesindeki suyunu bırakmasını beklemektir. Kuruyan yapraklar kamışı kaplar onun için sıradaki diğer işlem kurumuş yaprakları soymaktır. Bu işlem esnasında marifet hiçbir surette kamışı yaralamamak üzerinde iz bırakmamaktır. Bir dal olarak kesilmiş kamış kuruduktan sonra nispeten eğilir onun için Ney formuna geçilen ilk kısım kamışı ısı yardımı ile doğrultmaktır Bu ustalık isteyen bir işlemdir. Sonrasında Ney olacak kamış ölçüleri hangi akortta Ney olacak ise, o ölçüde kesilmelidir. Bu işlem için oldukça ince bir testere kullanılmalıdır.9 boğum olma zorunluluğu Kamışın Ney olmasındaki en önemli özelliktir. Doğrultulmuş ve ölçülerine göre kesilmiş kamış için bir diğer etap ise içinin boşaltılması ve ses kutusunun açılmasıdır. Kamışın aşağıdan yukarıya sadece 8. Boğumuna kadar boşaltılması gerekir.Üstteki ilk boğumdan diğer boğuma geçen iç kısmın tam ortasına küçük bir yuvarlak delik açılır. Aritmetik hesaplarla yerleri belirlenmiş perde yerleri bir açkı aleti ile açılır. 9.mm çapında olması uygun görülür. Perdeler açıldıktan sonra 440hz deki evrensel La sesi esa alınıp ince ayarları yapılarak Akorda uygun hale getirilir Daha sonra, gümüşten yapılan Parazvaneleri, kamışın baş ve alt kısmına takılır. Torna marifeti olan ustalarca yapılan başpare ses kutusunun çap ölçülerine göre yapılır ve kamışla birleşerek ‘’Türki Ney’’ olma formuna ve niteliğine kavuşur. KEREM TUFAN 2023
Kamış ses verince NEY oldum sanır. İp gerilince YAY oldum sanır. Sarayda oturmakla padişah olmaz kişi. Aptal ata binince Bey oldum sanır. Türk Ata Sözü